Πρόσβαση στη Δικαιοσύνη: Το έννομο συμφέρον πρέπει να είναι το κατώφλι και όχι ο φραγμός στη Περιβαλλοντική Δικαιοσύνη.

Την Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου, Tο Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου και το Terra Cypria — Το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος — πραγματοποίησαν δημόσια εκδήλωση με τίτλο, Πρόσβαση στη Δικαιοσύνη για την Προστασία του Περιβάλλοντος: Το Έννομο Συμφέρον σε Κύπρο και Ελλάδα. Σκοπός της εκδήλωσης ήταν η ενημέρωση του κοινού και των ενδιαφερόμενων φορέων για το δικαίωμα οργανώσεων και ατόμων να προσφεύγουν στα εθνικά δικαστήρια για να προσβάλουν αποφάσεις ή παραλείψεις που έχουν αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Κύριες ομιλήτριες ήταν η Δρ. Γλυκερία Σιούτη, καθηγήτρια Δημόσιου Δικαίου στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, και η Δρ. Ιωάννα Χατζηγιάννη, Λέκτορας Ευρωπαϊκού και Περιβαλλοντικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Η Δρ. Σιούτη, παράθεσε αριθμό υποθέσεων, στην Ελλάδα, που είχαν ως αντικείμενο την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και το δικαίωμα των πολιτών να διαβιούν σε υγιές περιβάλλον. Η Δρ. Σιούτη, υπογράμμισε την ύπαρξη έννομου συμφέροντος, δηλαδή το δικαίωμα πολιτών αλλά και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) να εξασφαλίσουν το δικαίωμά τους να απολαμβάνουν ένα υγιές περιβάλλον. Και αυτό περιλαμβάνει το δικαίωμα να εφεσιβάλλουν σε δικαστήρια αποφάσεις διοικητικών οργάνων που θεωρούν ότι παραβιάζουν την υφιστάμενη νομοθεσία ή κανονισμούς που στοχεύουν στην προστασία του. Όπως εξήγησε η ομιλήτρια, στην Ελλάδα το έννομο συμφέρον στην περιβαλλοντική δίκη είναι ιδιαίτερα διευρυμένο και θεωρείται πλέον κεκτημένο δικαίωμα και ασκείται σε διάφορες περιπτώσεις από πολίτες και ΜΚΟ. Στη συνέχεια η Δρ. Χατζηγιάννη μίλησε για την εφαρμογή της Σύμβασης του Άαρχους στην Κύπρο υπό το φως των απαιτήσεων του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ομιλία της εστίασε στα δικαιώματα των πολιτών και των ΜΚΟ για πρόσβαση στη δικαιοσύνη ώστε να προσβάλουν πράξεις ή παραλείψεις που αντιβαίνουν στο εθνικό περιβαλλοντικό δίκαιο. Ανάλυσε πρόσφατη νομολογία του ΔΕΕ ως προς τις απαιτήσεις για πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά ζητήματα. Ακολούθως εξέτασε την επικρατούσα νομολογία στην Κύπρο σχετικά με το έννομο συμφέρον για περιβαλλοντικά ζητήματα με βάση το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατία. Η προσέγγιση στην Κύπρο όπως διαφάνηκε από την ομιλία της είναι πολύ διαφορετική σε σχέση με την Ελλάδα όσον αφορά την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα. Σημαντική διαφορά που προέκυψε από τις ομιλίες και τη συζήτηση που ακολούθησε είναι η μη ανάλογη αναγνώριση του δικαιώματος στο περιβάλλον στο Σύνταγμα της Κύπρου σε αντίθεση με την αναγνώριση του στο Σύνταγμα της Ελλάδας. Ενώ στην Ελλάδα και άλλες χώρες της Ευρώπης το έννομο συμφέρον προσώπων και οργανισμών υπάρχει και δεν αμφισβητείται, στην Κύπρο η νομολογία δίνει διαφορετική ερμηνεία. Οι πολίτες αλλά και ΜΚΟ, δεν αναγνωρίζονται ως άμεσα ενδιαφερόμενοι φορείς και τους αρνείται η αναγνώριση έννομου συμφέροντος. Δυστυχώς αυτό το κενό αφήνει ευάλωτο το φυσικό περιβάλλον της Κύπρου καθώς στερείται το δικαίωμα προσφυγής στα δικαστήρια για την προσβολή αποφάσεων διοικητικών οργάνων που πιθανόν παραβιάζουν είτε αγνοούν την υφιστάμενη νομοθεσία για την προστασία του. Όπως μοιράστηκαν με το κοινό οι ομιλήτριες, ένα σημαντικό εργαλείο για την προστασία του περιβάλλοντος από τους πολίτες και τους ΜΚΟ, είναι η Σύμβαση του Άαρχους, (η οποία αποτελεί και νόμο τους κράτους μας (Νόμος 33(ΙΙΙ) του 2003) η οποία προνοεί και αναγνωρίζει το δικαίωμα του κοινού και ΜΚΟ για πρόσβαση στην πληροφόρηση, συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων και πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Μάλιστα, η ίδια η Σύμβαση αναγνωρίζει ρητά αυτό το δικαίωμα σε ΜΚΟ που προωθούν την προστασία του περιβάλλοντος. Η Κύπρος επικύρωσε τη Σύμβαση του Άαρχους το 2003. Δυστυχώς όμως, η σύμβαση στο νησί μας φαίνεται να είναι ελλιπής, αφού ο πυλώνας του δικαιώματος στην πρόσβαση στη δικαιοσύνη δεν εφαρμόζεται επαρκώς πέραν των περιπτώσεων όπου προβλέπεται ρητά σε εθνική νομοθεσία που εφαρμόζει οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι οποίες προβλέπουν συγκεκριμένα το δικαίωμα πρόσβασης στη δικαιοσύνη. Είναι σημαντικό οι ΜΚΟ της χώρας μας, μόνοι ή με τη συνεργασία άλλων φορέων, να προσπαθήσουν ακόμα πιο εντατικά για την εξάσκηση, χωρίς εμπόδια, αυτού του δικαιώματος. Το Terra Cypria ως ένας ενεργός μη Κυβερνητικός Οργανισμός στα περιβαλλοντικά δρώμενα του νησιού μας, κρατά αισιόδοξη στάση επί του θέματος. Έχουμε πλέον θέσει ως στόχο την πλήρη διασφάλιση και εφαρμογή των δικαιωμάτων που προβλέπονται μέσα από τη Σύμβαση του Άαρχους, για όλες τις ΜΚΟ του νησιού μας στον κοινό στόχο να διασφαλίσουμε το δικαίωμα σε μια καλύτερη ζωή.