Tην Τρίτη, 26 Σεπτεμβρίου, πραγματοποιήθηκε ημερίδα, την οποία συνδιοργάνωσε το Terra Cypria με το Tμήμα Περιβάλλοντος.
Στην ημερίδα διεξήχθη εφ’ όλης της ύλης συζήτηση για την τρέχουσα κατάσταση κλιματικών πολιτικών στην Κύπρο και για τους αναθεωρημένους στόχους και πολιτικές που προγραμματίζονται στο πλαίσιο επικαιροποίησης του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Συζητήθηκε επιπλέον η επιτακτική ανάγκη ολοκληρωμένου και επιστάμενου προγραμματισμού για τη δημιουργία υποδομών ανθεκτικών στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Στην ημερίδα παρέστη η Επίτροπος Περιβάλλοντος, κα Μαρία Παναγιώτου όπως και η Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Τμήματος Περιβάλλοντος εκ μέρους του Γενικού Διευθυντή Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος, κα. Έλενα Στυλιανοπούλου, ενώ συνέδραμαν με παρουσιάσεις τους λειτουργοί αρμόδιων κυβερνητικών τμημάτων και εκπρόσωποι της ερευνητικής-επιστημονικής κοινότητας.
Στον χαιρετισμό που απηύθυνε η κα. Στυλιανοπούλου υπογραμμίστηκε η κατεπείγουσα ανάγκη συλλογικής προώθησης βιώσιμων ενεργειακών και περιβαλλοντικών πρακτικών που θα λειτουργήσουν «προς όφελος του πλανήτη μας και των μελλοντικών γενεών». Αναφορικά με το προσχέδιο ΕΣΕΚ, η κα. Στυλιανοπούλου υπενθύμισε ότι το προσχέδιο υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνέχεια έγκρισης από το Υπουργικό Συμβούλιο και ότι ο δημόσιος διάλογος για διαμόρφωση του τελικού σχεδίου συνεχίζεται μέχρι και τον Ιούνιο του 2024. Αναγνώρισε δε ότι «έχουμε μεγάλο δρόμο μπροστά μας μέχρι να ολοκληρωθεί το τελικό ΕΣΕΚ και ακόμα μεγαλύτερο για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας το 2050», θεωρώντας όμως ότι η «μελλοντική ανάπτυξη με χαμηλές εκπομπές» είναι εφικτή με τις σωστές βάσεις.
«Ζήτημα ζωής και θανάτου» χαρακτήρισε το θέμα της κλιματικής κρίσης με δικό της χαιρετισμό η Εκτελεστική Διευθύντρια του ιδρύματος Terra Cypria, κα. Κυριακή Μιχαήλ. Τόνισε παράλληλα ότι «η Κύπρος, η Μεσόγειος, ολόκληρος ο πλανήτης γίνονται δέκτες πλέον των σοβαρών συνεπειών του αποτυπώματος μας». Πρόσθεσε ακόμη ότι η Κύπρος χρειάζεται να βρει τρόπο να πετύχει την «πράσινη μετάβαση έγκαιρα και με έναν κοινωνικά δίκαιο τρόπο», τονίζοντας ότι το κόστος μη δράσης «υπερβαίνει κατά πολύ» το κόστος δράσης.
Νέοι Στόχοι
Την ανάγκη υλοποίησης βιώσιμων μέτρων τόνισε και η Λειτουργός Περιβάλλοντος Α’ του Τμήματος Περιβάλλοντος, Δρ. Νικολέττα Κυθραιώτου, η οποία μίλησε για τον αναθεωρημένο εθνικό στόχο μεταξύ άλλων. Ο εν λόγω στόχος προβλέπει μείωση κατά 32% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ΑτΘ) μέχρι το 2030 σε σχέση με το 2005, όπως προκύπτει από τον κανονισμό ESR της ΕΕ (Effort Sharing Regulation). Αναφέρθηκε ακόμη στο αναθεωρημένο προσχέδιο ΕΣΕΚ που υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούλη του 2023, το οποίο επιτυγχάνει μόνο 23% μείωσης ΑτΘ μέχρι το 2030. Η Δρ. Κυθραιώτου πρόσθεσε, ωστόσο, ότι η συμπερίληψη άλλων μέτρων, τα οποία βρίσκονται ακόμη υπό εξέταση, θα μπορούσε να καλύψει το κενό που υπάρχει για την επίτευξη του εν λόγω στόχου πριν την υποβολή του τελικού ΕΣΕΚ τον Ιούνιο του 2024.
Οικονομικό Κόστος Υλοποίησης του Αναθεωρημένου ΕΣΕΚ
Για το οικονομικό κόστος υλοποίησης του αναθεωρημένου ΕΣΕΚ μίλησε ο κ. Μάριος Θεοφίλου, Μετεωρολογικός Λειτουργός Α’ της Διεύθυνσης Βιώσιμης Ανάπτυξης, ο οποίος ανέλυσε τις επενδυτικές ανάγκες για την υλοποίηση των δύο σεναρίων που συμπεριλήφθηκαν στο αναθεωρημένο ΕΣΕΚ. Αυτά είναι, το Σενάριο με τα Υφιστάμενα Μέτρα (ΣΥΜ), του οποίου οι επενδυτικές ανάγκες φτάνουν τα 17,6 δις (2,2 δις δημόσιες δαπάνες) και το Σενάριο με τα Πρόσθετα Μέτρα (ΣΠΜ), του οποίου οι επενδυτικές ανάγκες φτάνουν τα 17,7 δις (με τις πρόσθετες δημόσιες δαπάνες να φτάνουν τα 540 εκ.). Οι δημόσιες δαπάνες αφορούν τόσο τα ευρωπαϊκά ταμεία όσο και μέρος του Κρατικού Προϋπολογισμού.
Ο ρόλος της ενέργειας και των μεταφορών στον αγώνα εναντίον της κλιματικής κρίσης
Επιπλέον, ο κ. Αλέξανδρος Στυλιανίδης, Λειτουργός Βιομηχανικών Εφαρμογών της Υπηρεσίας Ενέργειας, μίλησε για τις βασικές πολιτικές και μέτρα για προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης σε κτήρια, ανάγκη ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAsia Interconnector και εκσυγχρονισμού του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Με τη σειρά της, η κα Εύη Αναγιωτού, Ανώτερη Εκτελεστικός Μηχανικός του Τμήματος Δημοσίων Έργων, μίλησε για την πράσινη μετάβαση των μεταφορών στην Κύπρο. Σημείωσε ότι η υπέρβαση του εθνικού στόχου για το έτος 2021 κατά 200 χιλιάδες τόνους CO2 eq. είναι αποτέλεσμα μεταξύ άλλων και της μη υλοποίησης αποτελεσματικών πολιτικών και μέτρων στις μεταφορές. Δήλωσε, επίσης, χαρακτηριστικά ότι «δεν υπάρχει χρόνος» και ότι η υλοποίηση μέτρων χρειάζεται «ισχυρή πολιτική βούληση και αλλαγή κουλτούρας».
Ανάγκη εύρεσης φιλόδοξων και αξιόπιστων στόχων
Συνέχεια στην ημερίδα έδωσε ο κ. Θεόδωρος Ζαχαριάδης, καθηγητής στο Ινστιτούτο Κύπρου. Ο κ. Ζαχαριάδης αναλύοντας τις κλιματικές πολιτικές της Κύπρου έκανε λόγο για «έλλειμα φιλοδοξίας», το οποίο εντοπίζεται στην αδυναμία του αναθεωρημένου προσχεδίου ΕΣΕΚ να φτάσει τον στόχο του 32%. Μίλησε παράλληλα και για «έλλειμα υλοποίησης», το οποίο αφορά στην αδυναμία υιοθέτησης κάποιων πολιτικών και στην περιορισμένη αποτελεσματικότητα που μπορεί να έχουν. Δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «δεν αρκεί να δείχνουμε φιλόδοξοι, αλλά να είμαστε και αξιόπιστοι», προσθέτοντας ότι η επίτευξη μείωσης των ΑτΘ κατά 32% μέχρι το 2030 είναι εφικτή, με σημαντικό ωστόσο δημόσιο και ιδιωτικό κόστος.
Την ίδια στιγμή, ο κ. Πιεραντώνιος Παπάζογλου, Επικεφαλής Έρευνας και Στρατηγικής στο Ερευνητικό Κέντρο Αριστείας CERIDES, υπογράμμισε την αναγκαιότητα πολυεπίπεδης επικαιροποίησης κλιματικών πολιτικών που θα λαμβάνουν υπόψη «σύγχρονες επιστημονικές τάσεις και δεδομένα». Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι οι καταστροφές των τελευταίων δεκαετιών, από πυρκαγιές και πλημμύρες στην Κύπρο και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, συνδέονται «στενά με την εντεινόμενη κλιματική κρίση» επιφέροντας σειρά σοβαρών κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων.
Με το τέλος της ημερίδας έγινε έκκληση από όλους τους φορείς για ενεργή εμπλοκή του κοινού στη διαμόρφωση του τελικού σχεδίου ΕΣΕΚ. Στο πλαίσιο κλιματικής κρίσης που αντιμετωπίζουμε τώρα, ο μόνος τρόπος για αποτελεσματική και έγκαιρη δράση είναι οι αρμόδιοι φορείς και το ευρύτερο κοινό να ενώσουν δυνάμεις για ένα καλύτερο μέλλον, απαλλαγμένο από εκπομπές ΑτΘ.
