Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί νέα νομοθετική πρόταση για δεσμευτικούς στόχους αποκατάστασης της φύσης, που αναμένεται να θέσει σε τροχιά ανάκαμψης τα υποβαθμισμένα οικοσυστήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στις 22 Ιουνίου 2022 δημοσίευσε την πρώτη προτεινόμενη Νομοθεσία – Κανονισμό που στοχεύει ρητά στην αποκατάσταση της φύσης της Ευρώπης. Συγκεκριμένα στοχεύει στην αποκατάσταση του 80% των ευρωπαϊκών οικοτόπων που βρίσκονται σε κακή κατάσταση και στην επαναφορά της φύσης σε όλα τα οικοσυστήματα. Επίσης προτείνει, τη μείωση της χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων κατά 50% έως το 2030.
Το Terra Cypria-το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος, υποδέχεται με ενθουσιασμό και αισιοδοξία την νέα, πολύ σημαντική για τη βιοποικιλότητα, προτεινόμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία. Μέσω αυτής της νομοθετικής πράξης φαίνεται πλέον ότι η Ευρώπη αναγνωρίζει πως η αποκατάσταση της φύσης είναι απαραίτητη και πρέπει να καλύπτει όλα τα οικοσυστήματα και να μη περιορίζεται μόνο στις προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000.
Μετά από μήνες διεργασιών, καθυστερήσεων αλλά και πιέσεων για αποδυνάμωση του εν λόγω Νόμου- Κανονισμού από διάφορές κατευθύνσεις, σημειώνει ο κ. Χριστόφορος Παναγιώτου, Υπεύθυνος Πολιτικής του Terra Cypria, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και τελικά ενέκρινε και προωθεί προς ψήφιση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, συγκεκριμένες και δεσμευτικές προτάσεις για τα κράτη μέλη, για την αποκατάσταση υγροτόπων, ποταμών, δασών, γεωργικής γης, βοσκοτόπων, θαλάσσιων οικοσυστημάτων, αστικών χώρων και των ειδών που φιλοξενούν. Ο Νόμος αυτός, αν ψηφιστεί ως έχει, θα αποτελεί τη σημαντικότερη νομοθετική πράξη για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, μετά την Οδηγία για τους Οικοτόπους (92/43/ΕΟΚ) του 1992, και αναμένεται να απασχολήσει αρκετά την ΕΕ, τα κράτη μέλη αλλά και όλους τους Ευρωπαίους πολίτες τους επόμενους μήνες.
Σύμφωνα με την πρόταση Νόμου, θα ισχύουν νομικά δεσμευτικοί στόχοι για κάθε κράτος μέλος για την αποκατάσταση της φύσης σε διαφορετικά οικοσυστήματα.
Στόχος είναι να καλυφθεί με μέτρα αποκατάστασης της φύσης τουλάχιστον το 20% των χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών της ΕΕ έως το 2030 και τελικά τα συγκεκριμένα μέτρα να επεκταθούν σε όλα τα οικοσυστήματα που χρειάζονται αποκατάσταση έως το 2050.
Η εν λόγω πρόταση Νόμου θα αποτελεί Κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή θα είναι υποχρεωτική η εφαρμογή του από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και αφού τεθεί σε ισχύ, θα εφαρμόζεται άμεσα στο εθνικό δίκαιο των χωρών της ΕΕ. Ο Κανονισμός αυτός θα θέσει στόχους και υποχρεώσεις αποκατάστασης σε ένα ευρύ φάσμα οικοσυστημάτων, σε ξηρά και θάλασσα, και θα καλύπτει όλα τα οικοσυστήματα, με στόχο να τεθούν όλα τα φυσικά και ημιφυσικά οικοσυστήματα σε πορεία ανάκαμψης έως το 2030.
Πολύ σημαντικό είναι επίσης ότι θα απαιτεί από τα κράτη μέλη να αναπτύξουν Εθνικά Σχέδια Αποκατάστασης, με συγκεκριμένους κανόνες για τη παρακολούθηση, την αξιολόγηση, το σχεδιασμό, την υποβολή εκθέσεων και επιβολή της νομοθεσίας. Οι συγκεκριμένοι κανόνες αναμένεται ότι θα βελτιώσουν επίσης τη χάραξη πολιτικής σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, διασφαλίζοντας ότι οι αρχές των κρατών μελών θα εξετάζουν από κοινού τα σχετικά ζητήματα βιοποικιλότητας, κλίματος και διαβίωσης των πολιτών.
Μέσα από το Νόμο-Κανονισμό και τα Εθνικά Σχέδια Αποκατάστασης, τα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων, θα έχουν υποχρέωση:
να προσδιορίσουν ποσοτικά τις περιοχές που θα πρέπει να αποκατασταθούν – τι θα αποκαταστήσουν, πού, πώς και ποια τα κονδύλια θα πρέπει να διατεθούν προς αυτό το σκοπό.
να αποκαταστήσουν τους υγροβιότοπους τους ανάλογα με τις συγκεκριμένες εθνικές και τοπικές συνθήκες και τα πιο πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία.
να εφαρμόσουν μέτρα αποκατάστασης και βελτίωσης των περιοχών που φιλοξενούν τύπους οικοτόπων του παραρτήματος της Οδηγίας Οικοτοπών (92/43/ΕΟΚ), και οι οποίοι δεν είναι σε καλή κατάσταση. Τα μέτρα αποκατάστασης θα πρέπει να καλύπτουν το 30%, 60% και 90% μέχρι το 2030, 2040 και 2050 αντίστοιχα, αυτών των περιοχών.
να προσδιορίσουν και να χαρτογραφήσουν τις γεωργικές και δασικές περιοχές που χρήζουν αποκατάστασης.
να εντοπίσουν συνέργειες με τα μέτρα που γίνονται ή θα γίνουν για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την πρόληψη των καταστροφών από τις κλιματικές αλλαγές.
να στοχεύσουν στη βελτιστοποίηση των οικολογικών, οικονομικών και κοινωνικών λειτουργιών των οικοσυστημάτων καθώς και στη συμβολή τους στη βιώσιμη ανάπτυξη περιοχών και κοινοτήτων.
Όπως με κάθε νέα νομοθετική πράξη, δηλώνει ο κ. Παναγιώτου, έτσι και ο Νόμος (Κανονισμός) για την Αποκατάσταση της Φύσης, χρήζει βελτιώσεων και ενδυνάμωσης σε ορισμένα σημεία. Παρόλα αυτά, τα θεμέλια έχουν τεθεί και δεν αναιρείται το γεγονός ότι με την ψήφιση του θα έχουμε πλέον στα χέρια μας ένα ισχυρό δεσμευτικό εργαλείο για την αποφυγή της κατάρρευσης των οικοσυστημάτων αλλά και την πρόληψη των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης και της απώλειας της βιοποικιλότητας, διασφαλίζοντας έτσι το μέλλον των επόμενων γενεών.
Τα επόμενα βήματα είναι η υπερψήφιση του Κανονισμού από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που αναμένεται να γίνει μέσα στο Δεκέμβριο 2022 και στη συνέχεια από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που αναμένεται το προσεχές διάστημα. Δεδομένου ότι τα δύο σώματα θα στηρίξουν και δεν θα αποδυναμώσουν το κανονισμό, η επόμενη μεγάλη πρόκληση θα είναι φυσικά η συμμόρφωση και η σωστή εφαρμογή από όλα τα κράτη μέλη συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας.
Το Ίδρυμα μας θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τη πορεία των εξελίξεων μέχρι τη τελική ψήφιση του Νόμου καθώς η χώρα μας ήδη βιώνει τις επιπτώσεις από τη κλιματική κρίση και παράλληλα η βιοποικιλότητα του νησιού βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο. Αναμένουμε λοιπόν από τους εκπροσώπους της χώρα μας, να στηρίξουν αλλά και να βελτιώσουν το Νόμο για την Αποκατάσταση της Φύσης στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και Ευρωκοινοβούλιο.
Σήμερα δίνεται μια τεράστια ευκαιρία σε όλους τους Ευρωπαίους πολίτες για να επαναφέρουμε τη φύση προτού οι επιπτώσεις από τη κλιματική κρίση και της απώλειας της βιοποικιλότητας ξεφύγουν εντελώς από τον έλεγχο.