Πάνω από 34 εκατομμύρια άτομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν υπολογιστεί ότι βιώνουν ενεργειακή φτώχεια, με τις ευάλωτες ομάδες να πλήττονται περισσότερο. Η Κύπρο βρίσκεται στη 2η θέση στην Ευρώπη με ποσοστό 19.3% σύμφωνα με τη Eurostat, δηλαδή 1 στα 5 νοικοκυριά βιώνει την ενεργειακή φτώχεια.
Τι εννοούμε με τον όρο “Ενεργειακή Φτώχεια”
Όπως δήλωσε στο Al Jazeera ο Σάιμον Φράνσις από το «End Fuel Poverty Coalition», «Ενεργειακή φτώχεια έχουμε όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να κρατήσουν ζεστά τα σπίτια τους. Αυτό προκαλεί τεράστια προβλήματα». Η ενεργειακή φτώχεια αφορά γενικότερα ττην έλλειψη οικονομικής δυνατότητας για κατανάλωση ενέργειας, επηρεάζοντας έτσι τη χρήση ηλεκτρικών συσκευών, φωτισμού και θέρμανσης. Ενεργειακή φτώχεια υφίσταται επίσης και όταν ο λογαριασμός του ρεύματος καταλαμβάνει μεγάλο μέρος του εισοδήματος του καταναλωτή.
Στην Κύπρο, ενώ προνοούνται επιδοτήσεις σε νοικοκυριά που πλήττονται από την ενεργειακή φτώχεια, εκκρεμεί η αναθεώρηση του επίσημου ορισμού, ο οποίος θα είναι πιο συμπεριληπτικός, και θα εντάσσει περισσότερες κατηγορίες δικαιούχων επιδόματος ενεργειακής φτώχειας.
Τα μέτρα που προβλέπονται από την κυβέρνηση για την προστασία των ευάλωτων καταναλωτών (πχ λήπτες δημοσίου βοηθήματος και δικαιούχοι του επιδόματος βαριάς αναπηρίας) είναι:
- Μειωμένες τιμές στις διατιμήσεις για τα τιμολόγια ηλεκτρισμού ενέργειας
- Οικονομικά κίνητρα για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος
- Οικονομικά κίνητρα για αναβάθμιση της ενεργειακής απόδοσης
- Διασφάλιση της συνεχούς παροχής ηλεκτρικής ενέργειας για τους ευάλωτες καταναλωτές, για τους οποίους η μη αδιάλειπτη παροχή ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορούσε να επηρεάσει την υγεία τους.
Πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε;
Κάποιες βασικές ενέργειες για τη μείωση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο είναι η σταδιακή απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, τα οποία καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο κομμάτι της ηλεκτροπαραγωγής. Αυτή η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα στοιχιζει μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια στην ΑΗΚ για αγορά δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ΣΕΔΕ), ποσό το οποίο μεταφέρεται και στους καταναλωτές. Για το 2022, το κόστος για την αγορά των δικαιωμάτων αυτών ανήλθε στα 247 εκ.
Κάποια μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν για τη μείωση των εκπομπών στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής είναι η μεγαλύτερη διείσδυση ΑΠΕ (σε αυτό θα βοηθούσε η ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης και η δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων), η εγκατάσταση ηλεκτρονικών μετρητών ενέργειας καθώς επίσης και η ενεργειακή αναβάθμιση περισσοτέρων κτιρίων για μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας.
Αναμένεται ότι με την οριστικοποίηση της αναθεώρησης του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), θα τεθούν συγκεκριμένοι, ποσοτικοποιημένοι στόχοι για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας.