Η παράκτια ζώνη δέχεται σημαντικές πιέσεις και αντιμετωπίζει σοβαρές απειλές – Επιβάλλεται η ορθή, άμεση και αυστηρή εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας.
Το Terra Cypria – Το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος και το BirdLife Cyprus εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες αναφορικά με τις πολλαπλές πιέσεις και απειλές που αντιμετωπίζει η παραλία του Lady’s Mile στην Χερσόνησο Ακρωτηρίου, οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο αυτή την περιοχή ιδιαίτερης οικολογικής αξίας. Οι δύο περιβαλλοντικές οργανώσεις τονίζουν ότι επιβάλλεται η ορθή, άμεση και αυστηρή εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας από την Διοίκηση των Βρετανικών Βάσεων.
Η παραλία του Lady’s Mile έχει μεγάλη περιβαλλοντική σημασία, καθότι έχει κηρυχθεί με βάση το Διάταγμα για τη Φύση και την Άγρια Ζωή του 2007, καθώς και το Διάταγμα για τα Άγρια Πτηνά και τα Θηράματα του 2008, σε Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) και Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ), αντίστοιχα. Κατά μήκος της ακτογραμμής του Lady’s Mile απαντώνται σημαντικοί και προστατευόμενοι τύποι φυσικών οικοτόπων κοινοτικού ενδιαφέροντος και σημαντικοί πληθυσμοί σπάνιων και απειλούμενων ειδών φυτών, τα οποία συγκαταλέγονται στο Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου. Η αμμώδης παραλία του Lady’s Mile αποτελεί σημαντική περιοχή ωοτοκίας των θαλάσσιων χελωνών, καθότι εντοπίζονται φωλιές ειδών προτεραιότητας, που περιλαμβάνονται στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης, συγκεκριμένα του παγκοσμίως ευάλωτου είδους της Χελώνας Καρέτα (*Caretta caretta) και του παγκοσμίως κινδυνεύοντος είδους της Πράσινης Χελώνας (*Chelonia mydas). Συνάμα, η παράκτια ζώνη του Lady’s Mile διαδραματίζει ζωτικό ρόλο, υποστηρίζοντας τις ανάγκες αρκετών ειδών άγριας πανίδας, όπως το παγκοσμίως κινδυνεύον είδος της Ακανθοδάκτυλου σαύρας ή Αμμόσαυρας (Acanthodactylus schreiberi), αλλά και παρυδάτιων/υδρόβιων πουλιών, όπως το Νανοπλουμίδι (Charadrius alexandrinus) που φωλιάζει πάνω στην άμμο. Η παραλία του Lady’s Mile εφάπτεται με τον Υγρότοπο Διεθνούς Σημασίας/Περιοχή Ραμσάρ Ακρωτήρι και εμπίπτει εντός της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά Χερσόνησος Ακρωτηρίου – Γκρεμοί Επισκοπής.
Σύμφωνα με το Περιβαλλοντικό Σχέδιο Διαχείρισης της Χερσονήσου Ακρωτηρίου, το οποίο εγκρίθηκε και δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο 2012, οι τύποι φυσικών οικοτόπων, καθώς και τα είδη άγριας χλωρίδας, πανίδας και πτηνοπανίδας που απαντώνται στην παραλία του Lady’s Mile, αντιμετωπίζουν πολλαπλές πιέσεις, σοβαρές απειλές και σημαντικές επιπτώσεις, λόγω της ανεξέλεγκτης ανάπτυξης και των δραστηριοτήτων αναψυχής. Μερικές από αυτές τις απειλές είναι η άμεση απώλεια, υποβάθμιση και κατακερματισμός των φυσικών οικοτόπων και των ενδιαιτημάτων των ειδών, η οποία προκαλείται κυρίως από τις υφιστάμενες υποδομές (δρόμος και χώροι στάθμευσης), αναπτύξεις (εστιατόρια) και διευκολύνσεις (κρεβατάκια και ομπρέλες θαλάσσης) παράκτιας αναψυχής, καθώς και η ανθρωπογενής όχληση κατά την καλοκαιρινή περίοδο υψηλής επισκεψιμότητας.
Τα εστιατόρια που διαχειρίζονται τα κρεβατάκια και τις ομπρέλες θαλάσσης δεν ακολουθούν τους υφιστάμενους κανονισμούς και όρους αδειοδότησης τους. Ως αποτέλεσμα, οι υποδομές δραστηριοτήτων αναψυχής καταλαμβάνουν ένα μεγάλο μέρος της παραλίας, βρίσκονται σε απόσταση μόλις μερικών μέτρων από τη θάλασσα και δεν απομακρύνονται από την παραλία κατά τις βραδινές ώρες, όπως προνοεί η ισχύουσα νομοθεσία.
Συγκεκριμένα, τα Τοπικά Σχέδια Χρήσης Παραλίας πρέπει να συμμορφώνονται με τις πρόνοιες του Άρθρου 14 (Παροχή διευκολύνσεων) του Διατάγματος Προστασίας της Παραλίας του 2013, το οποίο προνοεί ότι τα κρεβατάκια και οι ομπρέλες θαλάσσης δεν πρέπει να παραμένουν στην παραλία μεταξύ των ωρών 7 μ.μ. και 7 π.μ. Σημειώνεται ότι έχουν καταγραφεί περιστατικά παρεμπόδισης της ωοτοκίας των θαλάσσιων χελωνών, οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις βγαίνουν από τη θάλασσα για να γεννήσουν τα αυγά τους, βρίσκουν εμπόδιο τα κρεβατάκια θαλάσσης που δεν μετακινούνται κατά τις νυχτερινές ώρες και επιστρέφουν στο νερό χωρίς να γεννήσουν τα αυγά τους. Όσο δεν διασφαλίζεται η απομάκρυνση των υποδομών παροχής διευκολύνσεων, η αδειοδότηση περισσότερων κρεβατιών και ομπρελών θαλάσσης, όπως έγινε πρόσφατα με το Σχέδιο Χρήσης Παραλίας Ασώματου, συνεπάγεται μεγαλύτερη απώλεια ενδιαιτήματος και καταστροφή φωλιών για τις θαλάσσιες χελώνες.
Επιπρόσθετα, τα Τοπικά Σχέδια Χρήσης Παραλίας πρέπει να συμμορφώνονται με τις πρόνοιες Άρθρου 10 (Εκδηλώσεις) του Διατάγματος Προστασίας της Παραλίας του 2013, το οποίο αναφέρει ρητά ότι για τη διοργάνωση οποιασδήποτε εκδήλωσης θα πρέπει να προηγηθεί η χορήγηση σχετικής άδειας από την Διοίκηση των Βρετανικών Βάσεων. Η ανάγκη εξασφάλισης σχετικής άδειας καλύπτει κάθε εκδήλωση κοινωνικού ή αθλητικού χαρακτήρα, αλλά δεν καλύπτει οποιαδήποτε δραστηριότητα αναψυχής λαμβάνει χώρα εντός των κτιριακών εγκαταστάσεων όπου στεγάζεται ένα εστιατόριο. Νοείται ότι η λειτουργία της επιχείρησης πρέπει να συμμορφώνεται με τις πρόνοιες της νομοθεσίας και ότι η δραστηριότητα αναψυχής είναι συμπληρωματική/υποστηρικτική με την επιχείρηση λειτουργίας ενός εστιατορίου. Παρόλα αυτά, ορισμένα εστιατόρια συνεχίζουν να διοργανώνουν εκδηλώσεις χωρίς οποιεσδήποτε άδειες, εκτός των κτιριακών τους εγκαταστάσεων και πάνω στην παραλία, κατά τη διάρκεια της νύχτας, με φωτισμό και ήχο, δίπλα ακριβώς από τις φωλιές θαλάσσιων χελωνών και υδρόβιων/παρυδάτιων πτηνών.
Με λύπη μας παρατηρούμε ότι η κατάσταση τα τελευταία χρόνια χειροτερεύει, αφού δεν φαίνεται να λαμβάνονται αποτελεσματικά μέτρα προστασίας, δεν επιβάλλονται αποτρεπτικές ποινές και ουσιαστικά δεν εφαρμόζεται επαρκώς η ισχύουσα νομοθεσία από την Διοίκηση των Βρετανικών Βάσεων. Παρότι καταβάλλονται προσπάθειες αποτελεσματικότερης προστασίας στην ευρύτερη περιοχή της Χερσονήσου Ακρωτηρίου, η μη συμμόρφωση των κέντρων εστίασης και αναψυχής με τις πρόνοιες της ισχύουσας νομοθεσίας στην παραλία του Lady’s Mile εγείρει σοβαρούς προβληματισμούς, καθότι η κατάσταση ως έχει αφήνει πλέον ελάχιστο χώρο στο παράκτιο οικοσύστημα για να μπορεί να υποστηρίξει τις ανάγκες των ειδών που φιλοξενεί και κυρίως την αναπαραγωγική δραστηριότητα των θαλάσσιων χελωνών και υδρόβιων/παρυδάτιων πτηνών. Η Διοίκηση των Βρετανικών Βάσεων θα πρέπει να διασφαλίσει ότι όλες οι διευκολύνσεις, περιλαμβανομένων των κρεβατιών και ομπρελών θαλάσσης, απομακρύνονται από την παραλία κατά τις νυχτερινές ώρες, ενώ όλες οι εκδηλώσεις λαμβάνουν εκ των προτέρων όλες τις απαιτούμενες άδειες και συμμορφώνονται με τους ισχύοντες κανονισμούς.
Επισημαίνεται ότι ένας αναπαραγωγικός βιότοπος, όπως η παραλία του Lady’s Mile, θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως μία ενιαία οντότητα και να τυγχάνει ολοκληρωμένης διαχείρισης. Δεδομένου ότι οι ανθρωπογενείς επιπτώσεις είναι συνεργιστικές και συσσωρευτικές, οποιαδήποτε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων θα πρέπει να γίνεται σε επίπεδο αναπαραγωγικού βιοτόπου (π.χ. ένα Σχέδιο Χρήσης της Παραλίας για ολόκληρη την περιοχή, με συνολικό υπολογισμό των κρεβατιών και ομπρελών θαλάσσης, καθώς και των επισκεπτών και χρηστών της παραλίας) και όχι για ξεχωριστά τμήματα (π.χ. μεμονωμένα Σχέδια Χρήσης της Παραλίας για κάθε Τοπική Επιτροπή Παραλιών). Κάθε αναπτυξιακό έργο ξεχωριστά ή/και Σχέδιο Χρήσης της Παραλίας από μόνο του μπορεί να θεωρηθεί βιώσιμο και συνεπώς να εγκριθεί, αλλά η πρακτική αυτή ενδέχεται να οδηγήσει σε ένα μη βιώσιμο συνολικά αποτύπωμα διαφόρων αναπτυξιακών έργων ή/και Σχεδίων Χρήσης της Παραλίας.
Η συνεχιζόμενη αύξηση του αριθμού και επέκταση της περιοχής που καταλαμβάνουν τα κρεβατάκια και οι ομπρέλες θαλάσσης, καθώς και η μη ρυθμιζόμενη λειτουργία των εστιατορίων και η μη αδειοδοτημένη διοργάνωση εκδηλώσεων κατά τη διάρκεια της νύχτας, περιλαμβανομένης μουσικής, φωτών, ανάμματος φωτιάς και δάδων, εγείρει προβληματισμούς, καθότι ενδέχεται να οδηγήσει σε καταπάτηση των παραλιών ωοτοκίας των θαλάσσιων χελωνών και σε αύξηση της όχλησης, τόσο για τις χελώνες όσο και για άλλα σπάνια και απειλούμενα είδη άγριας πανίδας και πτηνοπανίδας της περιοχής. Τέτοιες δραστηριότητες και υποδομές παροχής διευκολύνσεων παραλιακής αναψυχής ενδέχεται να οδηγήσουν στην όχληση και στον εκτοπισμό των ειδών άγριας ζωής, στη διατάραξη και απώλεια των ενδιαιτημάτων τους, στην υποβάθμιση και στον κατακερματισμό των οικοτόπων, καθώς και σε σημαντικές έμμεσες επιπτώσεις, όπως για παράδειγμα η συμπίεση της άμμου στις παραλίες ωοτοκίας από το μαζικό ποδοπάτημα και η μειωμένη ή αποτυχημένη αναπαραγωγική δραστηριότητα των θαλάσσιων χελωνών. Με γνώμονα την υφιστάμενη κατάσταση διατήρησης των οικοτόπων και των ειδών στην παραλία του Lady’s Mile, οποιαδήποτε αύξηση των επιπέδων υποβάθμισης των οικοτόπων και όχλησης των ειδών στην περιοχή πρέπει να θεωρείται ως σημαντική επίπτωση και συνεπακόλουθα μη αποδεκτή.
Σύμφωνα με την Έκθεση Δέουσας Εκτίμησης του Τμήματος Περιβάλλοντος της Διοίκησης των Βρετανικών Βάσεων και την Γνωμάτευση Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης του Τμήματος Περιβάλλοντος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αναφορικά με την Δήλωση Πολιτικής για την Ανάπτυξη των Περιοχών των Βρετανικών Βάσεων και το πολεοδομικό καθεστώς της παραλίας του Lady’s Mile, οι υφιστάμενες ήπιες και συμβατικές δραστηριότητες αναψυχής μπορούν να αδειοδοτηθούν, μόνο εάν δεν υπερβαίνουν το «αποτύπωμα» που είχαν τον Δεκέμβριο του 2011, όπως αυτό καθορίζεται από τη Διοίκηση των Βρετανικών Βάσεων. Λαμβάνοντας υπόψη τις σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις των υφιστάμενων δραστηριοτήτων και υποδομών αναψυχής, καθώς και το γεγονός ότι δεν συνδέονται άμεσα με το διαχειριστικό σχέδιο και τους στόχους διατήρησης της περιοχής, η Διοίκηση των Βρετανικών Βάσεων θα πρέπει να υιοθετήσει και να εφαρμόσει μία πολιτική «μηδενικής ανοχής» στην παραλία του Lady’s Mile, έναντι κάθε παράβασης των προνοιών του Διατάγματος για τη Φύση και την Άγρια Ζωή του 2007, του Διατάγματος για τα Άγρια Πτηνά και τα Θηράματα του 2008, καθώς και του Διατάγματος Προστασίας της Παραλίας του 2013.
Παρότι αναγνωρίζουμε τη σημαντικότητα και την πρόκληση στη διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ των δραστηριοτήτων παραλιακής αναψυχής και της υποχρέωσης προστασίας της φύσης στο Lady’s Mile, θεωρούμε ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη διατήρηση της οικολογικής ακεραιότητας της περιοχής, καθότι αυτό προνοεί η ισχύουσα νομοθεσία και αυτό επιβάλλει το καθεστώς προστασίας της περιοχής.
Με βάση τα πιο πάνω, το Terra Cypria – Το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος και το BirdLife Cyprus καλούν την Διοίκηση των Βρετανικών Βάσεων να προχωρήσει στη λήψη των ακόλουθων μέτρων:
- Ορθή, άμεση και αυστηρή εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας, διασφαλίζοντας ότι όλες οι διευκολύνσεις (κρεβατάκια και ομπρέλες θαλάσσης) απομακρύνονται από την παραλία κατά τις βραδινές ώρες (από 19:00 μέχρι 07:00), ενώ παράλληλα όλες οι εκδηλώσεις αξιολογούνται και αδειοδοτούνται εκ των προτέρων. Νοείται ότι οποιαδήποτε δραστηριότητα αναψυχής πρέπει να λαμβάνει χώρα εντός των κτιριακών εγκαταστάσεων των παρακείμενων εστιατορίων, η λειτουργία της επιχείρησης θα πρέπει να συμμορφώνεται με τις πρόνοιες της νομοθεσίας και η δραστηριότητα αναψυχής θα πρέπει να αποτελεί συμπληρωματική/υποστηρικτική χρήση της λειτουργίας των κέντρων εστίασης και αναψυχής.
Θέσπιση και εφαρμογή του αναγκαίου Διατάγματος Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής για την ΕΖΔ Ακρωτήρι, καθώς και του αναγκαίου Διατάγματος Προστασίας και Διαχείρισης των Άγριων Πτηνών και Θηραμάτων για την ΖΕΠ Υγρότοποι.
