- Εισροή (πιθανότατα λυμάτων), δυσωδία και ενδείξεις ευτροφισμού στον Υγρότοπο Ακρωτηρίου
- Απόρριψη μεγάλης ποσότητας και αμφιβόλου ποιότητας νερών μέσω των αγωγών όμβριων, μέσα στον υγρότοπο και στην θάλασσα
- Συστηματική πρόκληση περιβαλλοντικής ζημιάς και επιτακτική ανάγκη άμεσης αποκατάστασης
Κατόπιν νέας επιτόπιας επίσκεψης στις 11/11/2025, το Terra Cypria – Το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος προειδοποιεί ότι ο Υγρότοπος Ακρωτηρίου εξακολουθεί να αντιμετωπίζει άμεσες και σοβαρές απειλές, λόγω συστηματικής απόρριψης λυμάτων και ρύπανσης των υδάτων. Όπως και πέρσι (βλ. ανακοίνωση Terra Cypria, ημερομηνίας 21/10/2024), έτσι και φέτος διαπιστώνουμε ότι σε ορισμένα σημεία, όπου υφίστανται κανάλια και αγωγοί όμβριων υδάτων, παρατηρείται αδικαιολόγητη παρουσία και όγκος νερού για τα δεδομένα της εποχής (μειωμένη βροχόπτωση, παρατεταμένη ανομβρία και λειψυδρία). Έργα που γίνονται στην περιοχή (πχ. οδικό δίκτυο, γήπεδο γκολφ, παρακείμενες αναπτύξεις, κ.α.) είτε απορρίπτουν τα νερά αποστράγγισης τους μέσα στους αγωγούς όμβριων υδάτων, είτε τα αφήνουν να εισρέουν από διάσπαρτα σημεία βόρεια του υγροτόπου. Όλες οι ροές καταλήγουν ανεξέλεγκτα, χωρίς διαχείριση και χωρίς άδεια μέσα στον υγρότοπο όπως και πέρσι, αλλά και μέσα στη θάλασσα. Παράλληλα, συνεχίζει να παρατηρείται δυσωδία, λάσπη και ευτροφισμός, ενδείξεις που παραπέμπουν σε βοθρολύματα εντός του Υγροτοπικού Συστήματος Ακρωτηρίου, δημιουργώντας μία αποκαρδιωτική εικόνα.
Έχοντας ως γνώμονα τη διατήρηση του Υγροτόπου Ακρωτηρίου, ο οποίος αποτελεί το μεγαλύτερο επιφανειακό υδάτινο σώμα της Κύπρου και έναν Υγρότοπο Διεθνούς Σημασίας (Wetland of International Importance), το Terra Cypria απαιτεί την άμεση λήψη των ακόλουθων μέτρων:
- Άμεση διερεύνηση από τις συναρμόδιες αρχές (Τμήματα Περιβάλλοντος της Κυπριακής Δημοκρατίας και των Βρετανικών Βάσεων, Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών, Τμήμα Δασών, Έπαρχοι Λεμεσού και Περιοχής Βρετανικών Βάσεων Ακρωτηρίου, Επαρχιακός Οργανισμός Αυτοδιοίκησης – ΕΟΑ Λεμεσού, Υγειονομικές Υπηρεσίες της Κυπριακής Δημοκρατίας, των Βρετανικών Βάσεων, του Δήμου Λεμεσού και του Δήμου Κουρίου) ενδεχόμενης πρόκλησης σοβαρής περιβαλλοντικής ζημιάς, λόγω απόρριψης υγρών αποβλήτων/αστικών λυμάτων στον Υγρότοπο Ακρωτηρίου.
- Άμεση διενέργεια επιτόπιων ελέγχων και περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων, δημοσιοποίηση των σχετικών αποτελεσμάτων ελέγχου ποιότητας νερού σε συγκεκριμένα σημεία όπου παρατηρείται αδικαιολόγητη παρουσία και μεγάλη ποσότητα νερού για τα δεδομένα της εποχής στον Υγρότοπο Ακρωτηρίου, καθώς και δημόσια ενημέρωση από την Διοίκηση των Βρετανικών Βάσεων και το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της Κυπριακής Δημοκρατίας αναφορικά με τη νομιμότητα των απορρίψεων στα κανάλια και αγωγούς όμβριων υδάτων των νερών αποστράγγισης παρακείμενων έργων (π.χ. οδικό δίκτυο, γήπεδο γκολφ, παρακείμενες αναπτύξεις, κ.α.) στην ευρύτερη περιοχή του Υγροτόπου Ακρωτηρίου.
- Άμεση ενημέρωση από τον Επαρχιακό Οργανισμό Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ) Λεμεσού για τυχόν αδειοδοτημένη ή μη απόρριψη όμβριων υδάτων στον Υγρότοπο Ακρωτηρίου ή/και στην θάλασσα.
- Άμεση δημοσιοποίηση όλων των αναλύσεων που πραγματοποιήθηκαν τον τελευταίο ένα χρόνο στην περιοχή του Υγροτόπου Ακρωτηρίου από τα Τμήματα Περιβάλλοντος της Κυπριακής Δημοκρατίας και των Βρετανικών Βάσεων.
- Άμεση εφαρμογή της θεμελιώδους αρχής της Περιβαλλοντικής Ευθύνης (Environmental Liability) και των αναγκαίων μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης οποιασδήποτε περιβαλλοντικής ζημιάς έχει προκληθεί στον Υγρότοπο Ακρωτηρίου, ως αποτέλεσμα οποιασδήποτε αδειοδοτημένης ή μη απόρριψης υγρών αποβλήτων/αστικών λυμάτων.
Το Terra Cypria έχει υποβάλει γραπτώς στην Περιβαλλοντική Αρχή αιτιολογημένες καταγγελίες, τον Οκτώβριο 2024 και τον Νοέμβριο 2025, οι οποίες συνοδεύονται από τις σχετικές πληροφορίες και τα απαραίτητα στοιχεία που θεμελιώνουν την πρόκληση περιβαλλοντικής ζημιάς. Ως εκ τούτου, το Terra Cypria καλεί δημόσια την Περιβαλλοντική Αρχή να αναλάβει δράση, με βάση τις διατάξεις του περί της Περιβαλλοντικής Ευθύνης όσον αφορά την Πρόληψη και την Αποκατάσταση Περιβαλλοντικής Ζημιάς Νόμου του 2007 έως 2021. Δεδομένου ότι η απόρριψη υγρών αποβλήτων/αστικών λυμάτων γίνεται από την περιοχή που βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας προς την περιοχή που βρίσκεται υπό τον έλεγχο των Κυρίαρχων Περιοχών των Βρετανικών Βάσεων, η Περιβαλλοντική Αρχή είναι υπεύθυνη για τον εντοπισμό του φορέα εκμετάλλευσης που προκάλεσε την περιβαλλοντική ζημιά ή την επικείμενη απειλή ζημιάς, την εκτίμηση της σοβαρότητας της ζημιάς, την ανάληψη προληπτικής δράσης και τον καθορισμό των μέτρων αποκατάστασης.
Η Χερσόνησος Ακρωτηρίου φιλοξενεί το μεγαλύτερο και το πολυπλοκότερο σύμπλεγμα παράκτιων και υδάτινων οικοσυστημάτων στην Κύπρο. Οι τύποι φυσικών και ημιφυσικών οικοτόπων, καθώς και τα είδη άγριας χλωρίδας, πανίδας και πτηνοπανίδας που απαντώνται στην Χερσόνησο Ακρωτηρίου, είναι προσαρμοσμένα σε ένα πολύ στενό φάσμα οικολογικών διεργασιών και υδρολογικών συνθηκών. Ωστόσο, την ίδια στιγμή, η Χερσόνησος Ακρωτηρίου βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα πολύ ευρύ φάσμα πιέσεων και απειλών. Οι σοβαρότερες απειλές που αντιμετωπίζει η Χερσόνησος Ακρωτηρίου περιλαμβάνουν την απώλεια οικοτόπων, την υποβάθμιση ενδιαιτημάτων, τον κατακερματισμό και τη συρρίκνωση βιοτόπων, την όχληση και τον εκτοπισμό των ειδών άγριας ζωής, την απόρριψη λυμάτων και τη ρύπανση των υδάτων, καθώς και την αλλοίωση της υδρολογίας και τη μεταβολή των υδρολογικών συνθηκών.
Επειδή ένα μεγάλο και σημαντικό τμήμα της περιοχής συνδέεται και επηρεάζει, άμεσα ή έμμεσα, τον Υγρότοπο Ακρωτηρίου, το οικοσύστημα της περιοχής είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στην ρύπανση των υδάτων και τη μεταβολή των υδρολογικών συνθηκών. Οι αλλαγές αυτές αφορούν τόσο την ποσοτική, όσο και την ποιοτική κατάσταση των υδάτων. Τα τελευταία χρόνια η μεγαλύτερη υδρολογική απειλή για το οικοσύστημα είναι η συνεχιζόμενη, μη εποχιακή και αυξανόμενη ποσότητα των υγρών αποβλήτων/αστικών λυμάτων που εισρέουν στον Υγρότοπο Ακρωτηρίου από τα κανάλια και από τους αγωγούς όμβριων υδάτων. Η μεταβολή των υδρολογικών συνθηκών οφείλεται κυρίως στην αλλαγή χρήσης γης, την κατάληψη γης, την σφράγιση εδάφους και στα αποστραγγιστικά έργα, αποτέλεσμα των υπέρμετρων αναπτυξιακών πιέσεων που ασκούνται στην περιοχή με τη κατασκευή και λειτουργία μεγάλης κλίμακας οικιστικών, παραθεριστικών, εμπορικών και τουριστικών αναπτύξεων εντός της λεκάνης απορροής του Υγροτόπου Ακρωτηρίου.
Εάν πέρσι ήταν η κατάσταση κρίσιμη, φέτος μετράμε πλέον αντίστροφα. Είναι ντροπή μας να διαχειριζόμαστε (ή μάλλον να μην) τον πιο σημαντικό Υγρότοπο του νησιού μας. Ας αναλάβουν επιτέλους όλοι οι αρμόδιοι τις ευθύνες που τους αναλογούν.
