Αιολικό πάρκο με το «έτσι θέλω»: Συστηματική παράβαση νόμων και όρων

Το Terra Cypria και το BirdLife Cyprus καταγγέλλουν δημόσια την αυθαίρετη συνέχιση της διεξαγωγής κατασκευαστικών εργασιών αιολικού πάρκου, κατά παράβαση των νομικά δεσμευτικών και ουσιωδών όρων της Περιβαλλοντικής Έγκρισης που εκδόθηκε από το Τμήμα Περιβάλλοντος και της Πολεοδομικής Άδειας που χορηγήθηκε από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως. Το αιολικό πάρκο χωροθετείται σε Πολεοδομικές Ζώνες Προστασίας Ζ1 και Γεωργικής Χρήσης Γ3, εντός και πλησίον του Κρατικού Δάσους Κελλιά Λάρνακας και της περιοχής του Δικτύου Natura 2000 Ζώνη Ειδικής Προστασίας Περιοχή Κόσιης – Παλλουρόκαμπου.

Συγκεκριμένα, στις 12.12.2024, το Terra Cypria και το BirdLife Cyprus διαπίστωσαν την εγκατάσταση πυλώνα και  πτερυγίων ανεμογεννήτριας, ενόσω για το συγκεκριμένο έργο εκκρεμεί η διαδικασία επαναξιολόγησης δύο νομικά δεσμευτικών και ουσιωδών όρων της Περιβαλλοντικής Έγκρισης και της Πολεοδομικής Άδειας, καθώς και του χωροταξικού σχεδιασμού και του αριθμού ανεμογεννητριών του αιολικού πάρκου.

Παρ’ ότι υποβλήθηκε σχετική καταγγελία προς την Περιβαλλοντική Αρχή στις 12.12.2024, σε νέα επιτόπια επίσκεψη των δύο οργανώσεων που πραγματοποιήθηκε σήμερα, 13.12.2024, διαπιστώθηκε η απρόσκοπτη συνέχιση των κατασκευαστικών εργασιών.

Για το συγκεκριμένο θέμα υποβλήθηκε σχετική καταγγελία προς την Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος από το Terra Cypria και το BirdLife Cyprus στις 26.07.2024. Επιπρόσθετα, το Τμήμα Δασών απέστειλε σχετική επιστολή και κατήγγειλε την παράβαση όρων στο Τμήμα Περιβάλλοντος, στις 02.05.2024. Ακολούθως, το Τμήμα Περιβάλλοντος απέστειλε σχετική επιστολή προς τον κύριο του έργου και απαίτησε τον άμεσο τερματισμό των κατασκευαστικών εργασιών, στις 08.05.2024. Ωστόσο, το Τμήμα Περιβάλλοντος και η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας διεξήγαγαν επιτόπια επιθεώρηση στις 22.05.2024 και διαπίστωσαν ότι συνεχίστηκε η διεξαγωγή των κατασκευαστικών εργασιών. Μέχρι στιγμής, το Τμήμα Δασών επέδωσε ήδη ένα εξώδικο πρόστιμο ύψους 500 ευρώ και εκκρεμεί η επίδοση άλλου εξώδικου προστίμου ύψους 800 ευρώ, ενώ η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας επέδωσε ακόμη ένα εξώδικο πρόστιμο ύψους 2,000 ευρώ.

Σημειώνεται ότι στις 27.11.2024 διεξήχθη συνεδρία της Ad-hoc Επιτροπής για την Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (ΕΟΑ), κατά την οποία εξετάστηκε Συμπληρωματική Μελέτη ΕΟΑ για την τροποποίηση του σχεδιασμού και την επαναξιολόγηση δύο νομικά δεσμευτικών και ουσιωδών όρων της Περιβαλλοντικής Έγκρισης και της Πολεοδομικής Άδειας για την κατασκευή και λειτουργία το υπό αναφορά αιολικού πάρκου, παρότι έχουν παραβιαστεί και αρκετοί άλλοι όροι κατά το στάδιο της κατασκευής του.

Συνολικά, καταστρατηγούνται οι ακόλουθοι νομικά δεσμευτικοί και ουσιώδεις όροι της Περιβαλλοντικής Έγκρισης και της Πολεοδομικής Άδειας:

1. Προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν επιπτώσεις κατά την περίοδο αναπαραγωγής ή/και μετανάστευσης των ειδών πτηνοπανίδας, αλλά και να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας για τα Πουλιά (2009/147/ΕΚ), η έναρξη οποιωνδήποτε χωματουργικών και κατασκευαστικών εργασιών, καθώς και τυχόν εκχέρσωση της υφιστάμενης βλάστησης, έπρεπε να γίνει εκτός της αναπαραγωγικής περιόδου. Επιπρόσθετα, για την αποφυγή των δονήσεων και του θορύβου κατά το στάδιο της κατασκευής του έργου, που ενδέχεται να ενοχλήσουν την πτηνοπανίδα της περιοχής, έπρεπε να αποφευχθεί η εκτέλεση εργασιών εντός της κύριας περιόδου αναπαραγωγής ή/και μετανάστευσης των ειδών πτηνοπανίδας (κυρίως αρπακτικών). Ως εκ τούτου, δεν έπρεπε να διεξάγονται οποιεσδήποτε εργασίες από τις αρχές Φεβρουαρίου μέχρι τα μέσα Ιουλίου. Ωστόσο, η κατασκευή του έργου ξεκίνησε στις αρχές Μαΐου, κατά παράβαση ακόμη ενός όρου, με βάση τον οποίο, πριν την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών, έπρεπε να ενημερωθεί το Τμήμα Δασών και η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας για να παρευρίσκονται στην περιοχή, κατά την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών, κάτι το οποίο δεν έγινε.

• Έπρεπε να χρησιμοποιηθεί το υφιστάμενο οδικό δίκτυο και να μην γίνει οποιαδήποτε βελτίωση, αναβάθμιση, διαπλάτυνση, ασφαλτόστρωση ή/και εγγραφή του υφιστάμενου οδικού δικτύου στην περιοχή, το οποίο αποτελείται από χωμάτινους αγροτικούς και δασικούς δρόμους, καθώς και αντιπυρικές ζώνες. Ωστόσο, έχουν διεξαχθεί μεγάλης κλίμακας χωματουργικές εργασίες, για σκοπούς βελτίωσης, αναβάθμισης και διαπλάτυνσης του υφιστάμενου οδικού δικτύου στην περιοχή, κυρίως κατά μήκος των χωμάτινων δασικών δρόμων και αντιπυρικών λωρίδων που οδηγούν στις θέσεις εγκατάστασης των τεσσάρων από τις συνολικά έξι ανεμογεννήτριες του αιολικού πάρκου.

• Σε περίπτωση που δεν ήταν εφικτή η χρήση των υφιστάμενων δρόμων για μεταφορά των ανεμογεννητριών, η μετακίνηση των ανεμογεννητριών προς τον χώρο εγκατάστασης έπρεπε να γίνει με ελικόπτερο. Ωστόσο, αφού πραγματοποιήθηκαν αυθαίρετα οι εργασίες διαπλάτυνσης των υφιστάμενων δρόμων για μεταφορά των ανεμογεννητριών, υποβλήθηκε αίτημα τροποποίησης του όρου για μετακίνηση των ανεμογεννητριών προς τον χώρο εγκατάστασης με φορτηγά αντί με ελικόπτερο. Ενόσω εξετάζεται το σχετικό αίτημα για επαναξιολόγηση του νομικά δεσμευτικού και ουσιώδους όρου, ο αιτητής προχώρησε μονομερώς στη μεταφορά των ανεμογεννητριών προς τον χώρο με φορτηγά, μέσω του υφιστάμενου οδικού δικτύου που έχει ήδη διαπλατυνθεί αυθαίρετα, κατά παράβαση νομικά δεσμευτικών και ουσιωδών όρων της Περιβαλλοντικής Έγκρισης.

• Έπρεπε να καταβληθεί η μέγιστη δυνατή προσπάθεια έτσι ώστε να προκύψουν τα λιγότερο δυνατόν μπάζα και σε κάθε περίπτωση δεν έπρεπε να αφεθούν οποιαδήποτε μπάζα στην περιοχή ΖΕΠ. Ωστόσο, έχουν διεξαχθεί μεγάλης κλίμακας χωματουργικές εργασίες, κατά τις οποίες έχουν προκύψει μεγάλες ποσότητες υλικών από εκσκαφές και επιχωματώσεις, τα οποία έχουν απορριφθεί κατά μήκος του οδικού δικτύου και των θέσεων εγκατάστασης των ανεμογεννητριών του αιολικού πάρκου.

• Σύμφωνα με τους όρους, η γραμμή διασύνδεσης με το δίκτυο της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ) πρέπει να πραγματοποιείται σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές της ΑΗΚ και να κατασκευάζεται από την ΑΗΚ. Επιπλέον, η εναέρια γραμμή μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας στο δίκτυο της ΑΗΚ έπρεπε να ακολουθεί, κατά το δυνατόν, τις υφιστάμενες οδούς προσπέλασης, ώστε να περιορίζεται στο ελάχιστο η εκχέρσωση εκτάσεων ή η γενικότερη υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Επιπρόσθετα, όλα τα καλώδια έπρεπε να είναι εγκατεστημένα υπόγεια. Ωστόσο, στην περιοχή εγκαταστάθηκε νέο εναέριο δίκτυο μέσης τάσης της ΑΗΚ, το οποίο ακολουθεί μία κυκλική όδευση συνολικού μήκους περίπου 15 χλμ. Η διάμετρος της κυκλικής όδευσης του νέου εναέριου δικτύου μέσης τάσης της ΑΗΚ ανέρχεται περίπου σε 7 χλμ. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με όρο της Πολεοδομικής Άδειας που χορηγήθηκε στις 30.09.2022, η ανάπτυξη δεν πρέπει να τεθεί σε χρήση εκτός εάν εκτελεστούν όλοι οι όροι της Περιβαλλοντικής Έγκρισης. Επιπλέον, σύμφωνα με τον όρο της Πολεοδομικής Άδειας που χορηγήθηκε στις 30.09.2022, θα πρέπει να τηρηθούν όλοι οι όροι και προϋποθέσεις που έχουν τεθεί, μεταξύ των οποίων οι όροι και προϋποθέσεις που έχουν τεθεί από τον Διευθυντή του Τμήματος Περιβάλλοντος, όπως αυτοί διατυπώνονται σε σχετική επιστολή ημερομηνίας 07.09.2022, η οποία επισυνάπτεται ως Παράρτημα 1 στην Πολεοδομική Άδεια που χορηγήθηκε στις 30.09.2022. Οι συγκεκριμένοι όροι και προϋποθέσεις έχουν επίσης παραβιαστεί.

•  Σε περίπτωση χορήγησης Πολεοδομικής Άδειας, ο αιτητής έπρεπε να προχωρήσει σε συνομολόγηση Συμφωνίας με την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας για χρηματοδότηση συγκεκριμένων δράσεων και μέτρων προστασίας, το αργότερο εντός 4 μηνών από την χορήγηση της Πολεοδομικής Άδειας. Η Συμφωνία έπρεπε να γίνει προς ικανοποίηση μέτρων και δράσεων που θα έθετε η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας, ενώ παράλληλα έπρεπε να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Πολεοδομικής και Οικοδομικής Άδειας. Ωστόσο, ο αιτητής δεν προχώρησε στη συνομολόγηση της εν λόγω Συμφωνίας με την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας, εντός 4 μηνών από την χορήγηση της Πολεοδομικής Άδειας και πριν από την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών του αιολικού πάρκου.

Με βάση τα πιο πάνω, το Terra Cypria και το BirdLife Cyprus απαιτούν από το Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, καθώς και το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως του Υπουργείου Εσωτερικών, την άμεση ανάληψη και εφαρμογή των ακόλουθων μέτρων:

1. Τερματισμός όλων των κατασκευαστικών εργασιών.
2. Αποξήλωση και απομάκρυνση όλων των κατασκευαστικών υλικών.
3. Ανάκληση της ισχύουσας Περιβαλλοντικής Έγκρισης από την Περιβαλλοντική Αρχή.
4. Ακύρωση της ισχύουσας Πολεοδομικής Άδειας από την Πολεοδομική Αρχή.
5. Αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς που έχει προκληθεί στο Κρατικό Δάσος Κελλιά Λάρνακας και στην περιοχή του Δικτύου Natura 2000 ΖΕΠ Περιοχή Κόσιης – Παλλουρόκαμπου.

Με αφορμή τη νέα υπόθεση παράβασης νομικά δεσμευτικών και ουσιωδών όρων της Περιβαλλοντικής Έγκρισης και της Πολεοδομικής Άδειας ενός έργου, το οποίο επηρεάζει σημαντικά μία προστατευόμενη περιοχή του Δικτύου Natura 2000, το Terra Cypria και το BirdLife Cyprus καλούν το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, καθώς και την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος, να αναθεωρήσουν το ύψος των εξωδίκων προστίμων που προνοούνται με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, καθότι προφανώς δεν λειτουργούν αποτρεπτικά.